Fırsat Maliyeti Nedir?
İçindekiler
- Fırsat Maliyeti Nedir Örneği
- Nasıl Tahmin Edebilirsiniz?
- Fırsat Maliyeti Neden Önemli
Fırsat maliyeti nedir?
Fırsat Maliyeti, bir şeyi tercih ederken vazgeçilen en iyi ikinci alternatif değeridir. Bir diğer ismi de “Alternatif Maliyet” olarak bilinir. İlk olarak Avusturyalı iktisatçı Friedrich Von Wieser tarafından ortaya atılmıştır. Yapacağınız tercih hem maddi hem de manevi olabilir. Manevi olanı açıklamak biraz zor olabilir. Bunun nedeni her insanın farklı düşünce ve duyguları olması diyebiliriz. Maddi olarak ise aklınıza gelebilecek her şeyde bu kavram karşınıza çıkabilir.
➡️ Almak istediğiniz kararlarda fırsat maliyetini kullanarak mantıklı karar verebilir, yapacağınız yatırım veya harcamalarınızda elinizdeki bütçeyi daha iyi yönetebilirsiniz. Hangi tercihiniz sizin için daha faydalı, kârlı aslında bunu görmenizi sağlar. Daha iyi anlamak için örneklere göz atalım.
Fırsat Maliyeti Nedir Örneği
➡️ Diyelim ki birazcık kenarda paranız var; onunla tatile çıkabilir, hayallerinizi süsleyen bir italyada eğlenebilirsiniz yada ilerde size kâr getirebilecek bir fona yatırım yapabilirsiniz. Biri size kısa süreli eğlence sağlarken diğeriyle yapacağınız kârla aynı hayali gerçekleştirebilirsiniz.
➡️ Üretici olarak bir ürününüzün üretimi için harcadığınız tüm zamanın fırsat maliyeti yada üretim faktörleri, bir başka ürününüze harcanabileceği en iyi alternatif maliyetidir.
➡️ Devlet olarak fabrikalar kurup teknolojinizi arttırmak için bütçenizi ayırmak yerine eğitim bütçesi gibi bu kıt kaynakların harcanabileceği en iyi alternatif maliyettir.
✨ Peki tüketiciler için hep eğlence yerine yatırım tercihleri için mi bu kavram uygulanıyor. Aslında hayır, mesela iki hisseden en kazançlı olanı seçip daha çok kâr sağlarsınız yada birden fazla yatırım arasından en kârlı olanı seçebilirsiniz. Farklı tercihler yaparak diğer tercihi de gerçekleştirebilirsiniz.
Yukarda verilen Fırsat maliyeti; üretici, tüketici ve devlet diye üç farklı örnekte inceledik. Şimdi bu üç grubuda açıklayalım:
- Üretici olarak üretim kararlarında; Her toplumun kendi üretim faktörleri ihtiyaçlara göre kıttır. Hiç bir toplumda sonsuz miktarlarda üretim faktörü yoktur. Bir malı üretmek için kullandıkları üretim faktörü, başka bir malı üretirken kullanılabilir. X malını üretmek için tüm üretim faktörlerini kullanırsanız, Y malını üretmek için üretim faktörü bulamazsınız. Bunun için X malını daha az üretip daha kârlı başka bir mala üretim faktörlerini geçirebilirsiniz.
- Tüketici olarak tüketim kararlarında; Tüketicilerin yani sizin benim gibi insanların kaynakları kıttır. Her bir insanın kendince bütçesi vardır. Alışverişe gittiğinizde neyi alacağınıza karar verince, nelerden vazgeçtiğinize de karar vermiş olursunuz. Verdiğiniz kararları kendi kıt kaynaklarınıza göre şekillendirirsiniz.
- Devlet olarak kamu harcamalarında; Her devletin kendi kıt kaynakları, kendi bütçesi vardır. Aynı insanlar gibi her devletin aslında kaynakları da sonsuz değildir. Devletler kendi kaynaklarını kullanırken toplumun refahını yükseltmek için kendi kaynaklarını doğru kullanmaya çalışmaktadır.
Bu üç durumda fırsat maliyeti söz konusudur. Kendileri açısından doğru olanı kullanmaya çalışmaktadırlar. Mesela Üretici hangi maldan daha fazla kâr edebilir diye hesaplar. Kâr maksimizasyonu yapmaya çalışır. Yada Tüketici, fayda maksimizasyonu yapmak ister.
Fırsat Maliyeti Nasıl Hesaplanır?
Hangisi bir diğerinden daha kârlı, gelelim bunu bulmaya.
Fırsat maliyeti formülü;
Fırsat Maliyeti = Vazgeçilen seçenek – Seçtiğiniz seçenek
 |
| Fırsat Maliyeti Formülü |
Fırsat maliyeti formülü
Örnek vermek gerekirse, 1000 TL’niz var ve siz 500 TL sini pizza yemeye diğer 500 TL sini pizza firmasının hissesini almaya karar verdiniz ve 1000TL hisseden kâr ettiniz, bu sizin seçtiğiniz seçenek. 1000 TL’nizin tamamıyla o firmanın hissesini alsaydınız 2000TL kâr elde edecektiniz, bu da sizin vazgeçtiğiniz seçeneğiniz. Gelin tabloya bunları yerleştirelim.
Fırsat Maliyeti (1000TL) = Vazgeçilen seçenek (2000TL kâr) – Seçtiğiniz seçenek (1000TL kâr)
Bu örnekte elinizdeki fırsatı tam değerlendirseydiniz 1000TL daha kâr edebilirdiniz. Daha fazla örneği günlük hayattan kurgulayarak hesaplayabilirsiniz.
Dünyanın En Pahalı Pizzası 🍕
Belki de Fırsat maliyetinin en dramatik örneklerinden biri olan bu örnek 2010 yılında yaşandı. 41 dolarlık 2 büyük pizza almak isteyen Hanyecz, 10 bin bitcoinle ödeme yaparak satın almıştır. Şuan ödeme yaptığı 10 bin bitcoin, bugünkü bedeli 500 milyon dolardan fazla oldu. 2010 yılında bunu belki hayal bile edemezdi ama yapacağınız tercihler yıllar sonra size ne kazandıracağını bilemezsiniz. Bunu tahmin etme ihtimaliniz var mıdır?
Nasıl Tahmin Edebilirsiniz?
Fırsat Maliyetini tahmin etmeyi, ileriye yönelik hareket etmek varsayımlardan veya tahminlerden ibarettir. Farklı tercihler yaparak ileri ki zamanlarda ne kadar kazanabileceğinizi tahmin etmenin bir yolu yoktur. Önceki pizza örneği gibi sonuçta bundan 10 sene sonra ne olacağını kimse net olarak bilemez.
Peki neden alternatif maliyeti önemsiyoruz veya her önümüze geleni neden seçemiyoruz.
 |
| Seçim Zorluğu |
Fırsat Maliyeti Neden Önemli?
İtalya'ya tatile de gitmek istiyorsunuz, aynı parayla da fon almak istiyorsunuz. E ikisini de yapalım o zaman. ☺️ Bunu düşündüğünde istekleriniz değil, cebinizdeki para önemli oluyor. Ekonomik kıtlık, kaynağınızın arzu edilenden az olmasına denir. Siz ikisini de yapmak istersiniz ancak kaynaklarınız kıt olabilir. Her insanın tüm arzuladıklarını karşılaması imkansızdır. Bir araba veya bir gezegende 🪐 isteyebilirsiniz.
Bu durumda oluşan kıtlık kişiden kişiye değişir. Dünyanın en zengin insanı da olsanız kaynakları kendisine göre yine kıttır. Bu yapacağı tüketim kararında tercih yapmıyor anlamına da gelmez. Biri araba mı ev mi alsam diye düşünürken, diğer insan hangi şirketi satın almalıyım diye düşünebilir. İnsanlar var olan kıt kaynaklarını kullanırken akılcı olmak zorundadır. Bu yaptığınız seçimlerin hepsinin fırsat maliyeti vardır. Biraz düşündüğümüzde nasıl fırsat maliyetinin bulunduğunu anlayabiliriz. Alternatif maliyet kıt kaynaklarımızı; üretimide veya tüketimde doğru kullanmamız için önemlidir.
Bunun gibi hayatınızın pek çok yerinde önemli olduğuna dair örnekler vermek mümkündür. Diğer yazılarıma bakarak yeni şeyler öğrenebilir, daha farklı bilgiler öğrenebilirsiniz.
Fırsat maliyeti nedir? ve onunla bağlantılı kavramları yazıda açıklayıp örnekler verilmiştir. Yazımı okuduğunuz için çok teşekkür ederim. 💗 Fırsat malla ilgili görseller için Pinterest sayfamıza bakabilirsiniz. ✨
Kaynakça
- Wikipedia contributors. (2024, February 4). Opportunity cost. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 12:59, February 28, 2024, from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Opportunity_cost&oldid=1203233670
